آگهی عجیب یک مرکز دانشگاهی برای بهره‌کشی از کودکان کار

شرق نوشت: «کودکان پتانسيل بالايي براي کار و تلاش دارند، درحالي‌که توقعات چنداني هم براي شرايط کار و دستمزد ندارند، يعني بهترين فرصت براي اشتغال! ايده‌هاي نوآورانه درباره نحوه اشتغال‌زايي اين کودکان را در سامانه ما ثبت کنيد».

اين متن نه يک آگهي قرن‌نوزدهمي براي فراخواندن ايده‌هاي برتر استثمار کودکان، بلکه مطلب منتشرشده توسط سامانه نوآوري اجتماعي بود که با حمايت دانشگاه تربيت‌مدرس، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي، وزارت کشور و معاونت اجتماعي و پيشگيري از وقوع جرم قوه قضائيه براي جمع‌آوري و اجراي ايده‌هايي براي حل معضلاتي مانند کودکان کار، زنان سرپرست خانوار، حاشيه‌نشيني و بي‌کاري ايجاد شده است؛ مرکزي که در ميان اعضا و هيئت داوران آن افرادي مانند مهدي مرتضوي؛ معاون پژوهشي مرکز مطالعات مديريت دانشگاه تربيت‌مدرس، محمدجعفر ايراني؛ مشاور عالي امور اجتماعي وزارت کشور، کمال اکبري؛ معاون مشارکت‌هاي اجتماعي سازمان امور اجتماعي وزارت کشور، خسرو دانشجو؛ عضو سابق شوراي شهر تهران و علي ساعي؛ مدير گروه جامعه‌شناسي دانشگاه تربيت‌مدرس ديده مي‌شوند و محمدحسين ذوالفقاري نيز مسئول اين مرکز است. انتشار اين آگهي از روز گذشته واکنش‌هاي زيادي را در پي داشت و منجر به عقب‌نشيني اين مرکز از موضع اوليه شد.

واژگان نامناسب!
شايد تا ديروز افراد کمي در ايران نام مرکز سامانه نوآوري اجتماعي را شنيده بودند، اما روز گذشته آگهي اين مرکز براي جذب ايده‌هاي اشتغال‌زايي با به‌کارگيري کودکاني که پتانسيل بالايي براي کارکردن دارند، اما توقع چنداني براي شرايط کار و دستمزد ندارند به‌سرعت در فضاي مجازي انتشار يافت. انتشار اين آگهي با موجي از واکنش‌هاي متفاوت روبه‌رو شد و بسياري از مخاطبان که ناباورانه به تصوير اين آگهي نگاه مي‌کردند براي اطمينان از صحت آگهي به آدرس اينستاگرام اين مرکز مراجعه کرده و از واقعي‌بودن آن شگفت‌زده شدند.

برخي از کاربران فضاي مجازي با اشاره به اينکه وزارت کشور و وزارت کار دو متولي مهم دفاع از حقوق کودکان کار هستند، به شيوه‌هاي گوناگون اين سؤال را مطرح کردند که چطور ممکن است چند نهاد مشخص که بايد براي حل اين معضل اجتماعي تلاش کنند خود به دنبال راه‌حل‌هايي براي استفاده بيشتر از کودکاني هستند که توقع دستمزد و شرايط کار خاصي ندارند و آيا مسئولاني که اين مرکز را اداره مي‌کنند متوجه هستند که در آگهي خود نه‌تنها بعضي قوانين جاري کشور را نقض کرده‌‌اند، بلکه به نقض حقوق کودکان نيز متهم هستند؟

ساعتي پس از انتشار وسيع اين آگهي و واکنش‌هاي متعجب و بعضا خشمگين کاربران فضاي مجازي، صفحه رسمي اين مرکز در اينستاگرام با حذف آگهي قبلي، توضيحي کوتاه در صفحه خود قرار داد و نوشت: «پست منتشرشده در مورد کودکان کار به علت انتخاب واژگان نامناسب توسط آژانس ديجيتال مارکتينگ همکار مرکز موجب ايجاد سوءتفاهماتي در بين مخاطبان گرامي شده است.

ضمن قدرداني از احساس مسئوليت مخاطبان گرامي، لازم به توضيح است با توجه به مطالب قبلي منتشرشده در سايت، کانال تلگرام و صفحه اينستاگرام مرکز، رويکرد آن نسبت به آسيب‌هاي اجتماعي و ارائه راهکار براي کاهش معضلات اجتماعي شرح داده شده است.

ضمنا تذکرات لازم به مجموعه خاطي ابلاغ شد». به‌اين‌ترتيب نه‌تنها مرکز فوق مشکل آگهي پيشين خود را تا حد «انتخاب واژگان نامناسب» توسط يک آژانس پيمانکار تقليل داد، بلکه در يک چرخش آشکار، اين‌بار به‌جاي دعوت از افراد براي پيشنهاد راهکارهاي استفاده از کودکان کم‌توقع، از مخاطبان خواست راهکاري براي کاهش معضلات اجتماعي ارائه کنند.

معضل اجتماعي کودکان کار در حالي به يکي از مناقشه‌برانگيزترين معضلات اجتماعي در جهان تبديل شده است که سازمان بين‌المللي کار هرساله برنامه‌هايي را براي حل اين مشکل ارائه مي‌کند و در ايران نيز برنامه‌ها و نشست‌هاي متعددي براي حل اين معضل اجتماعي اجرا مي‌شود.

حال به نظر مي‌رسد سامانه‌اي که در ابتدا با هدف کاهش معضلات اجتماعي فعاليت خود را آغاز کرده، اکنون به فکر درآمدزايي از اين معضلات است و اگرچه به‌عنوان «مرکزي براي جمع‌آوري ايده‌هاي حل يا کاهش آسيب‌هاي اجتماعي» ايجاد شده، اما در سايت خود از مخاطبان درخواست مي‌کند ايده‌هايشان را براي ايجاد کسب‌وکار درباره معضلات اجتماعي ارائه کنند تا با کمک متخصصان حوزه کسب‌وکار به‌عنوان راهنما اين ايده‌ها را اجرائي کنند و حتي جوايزي نيز براي ايده‌هاي برتر در نظر گرفته شده است.