مقتدی صدر چه می‌خواهد؟

فرارو- مقتدی صدر ناسیونالیسم عربی را در عراق احیا می‌کند.

به گزارش فرارو، در ۱۲ ماه می، برای نخستین بار پس از شکست داعش در عراق انتخابات پارلمانی برگزار شد که در آن، ائتلاف سائرون به رهبری مقتدی صدر در مقایسه با سایر ائتلاف‌ها، توانست بیشترین تعداد کرسی‌های پارلمان را بدست آورد. با این حال نتوانست اکثریت ۳۲۹ کرسی پارلمان را از آن خود کند.

به محض اعلان نتایج انتخابات، بسیاری از رسانه‌های غربی و عربی، پیروزی صدر را ضربه‌ای به نفوذ ایران در عراق ارزیابی کردند، اما طولی نکشید که صدر با ائتلاف با گروه الفتح به رهبری هادی العامری - نزدیک به ایران- تمام این ارزیابی‌ها را زیرو رو کرد.

صعود ناگهانی صدر در عرصه سیاسی عراق، او را در کانون توجه رسانه‌های بین المللی قرار داد. هر کدام از این رسانه‌ها درباره مواضع و گرایش‌های سیاسی جریان صدر تحلیل‌هایی ارائه کردند. اما صدر و هواداران او دنبال چه هستند؟

وبگاه میدل‌ایست‌آی برای بررسی دیدگاه‌های جریان صدر با ضیاء الاسدی، رئیس دفتر سیاسی صدر، گفتگو کرده است.

برخی صدر را یک ناسیونالیست می‌دانند که به دنبال احیای ملی‌گرایی در عراق است. الاسدی در پاسخ به این پرسش که چرا واژه ناسیونالیسم در سخنرانی‌های صدر جایگاه مهمی دارد؟ و چرا صدر به عربستان رفت؟ گفت: " سخنان مقتدی صدر درباره ایران به معنی بایکوت کردن ایران نیست. بلکه او فکر می‌کند که ایران، دقیقا مانند ترکیه و عربستان یک همسایه است. روابطمان با همسایگان‌مان باید به این مسئله بستگی داشته باشد که آن‌ها چقدر می‌توانند به عراق بدهند. هر چه به ما بیشتر بدهند ما به آن‌ها بیشتر می‌دهیم. ما باید روابط دوجانبه و برابر داشته باشیم. ما باید برای تحکیم و تعمیق روابط‌مان کار کنیم. اما هرگز نباید به کشور‌های همسایه اجازه دهیم بر عراق نفوذ داشته باشند.  برای شخصی مانند مقتدی صدر، (هدف) سفر به عربستان سعودی در این برهه، این بود که پیامی ارسال شود که سیاست ما بواسطه روابط‌مان با ایران تعیین نمی‌شود. به همین دلیل است که ناسیونالیسم برای مقتدی صدر یک مذهب است. اگر شما ناسیونالیسم را زیرپا بگذارید مثل این می‌ماند که شما به این مذهب حمله می‌کنید. ناسیونالیسم برای مقتدی صدر همیشه به معنی مستقل بودن، حاکمیت داشتن و به اندازه کافی قدرتمند بودن جهت تامین منافع عراقی‌ها است".

الاسدی در ادامه با اشاره به نفوذ عربستان در امور منطقه‌ای افزود: " عربستان (در سال ۲۰۰۳) درباره وضعیت عراق بسیار نگران بود. زیرا آن‌ها فکر می‌کردند که شیعیان عراق امتداد شیعیان ایران هستند و در نتیجه از عراق برای صدور انقلاب اسلامی ایران به همه کشور‌های عربی استفاده خواهد شد. امری که به هیچ وجه صحیح نیست. عربستانی‌ها فکر می‌کردند همه شیعیان عراق به فارسی سخن می‌گویند و از ریال ایران برای پرداخت استفاده می‌کنند. آن‌ها متوجه شدند که شیعیان عراق، عرب هستند و به همان خانواده‌ای متعلق هستند که عربستان به آن متعلق است. برای نمونه، ما قبایلی داریم که در موصل زندگی می‌کنند، ولی اعضایی از همین قبیله در بصره، کویت و عربستان زندگی می‌کنند. بنابراین، شیعیان عراق، عرب هستند و روابط خانوادگی بسیار قوی با مردم عرب در عربستان و دیگر جا‌ها دارند. پس چرا باید رابطه ما با عربستان توسط ایران تعیین شود".

آیا موضع مقتدی صدر این است که روابط عراق با ایران و عربستان را دوباره متوازن کند؟ الاسدی در پاسخ به این پرسش تصریح کرد: " دقیقا در همان زمانی که مقتدی صدر به عربستان سفر کرد، تنش گفتمانی بین ایران و عربستان تشدید شد. چون بین عربستان و ایران مشکلی وجود دارد، مردم فکر کردند شیعیان عراق با عربستان دوست نخواهند شد. برای شخصی مانند مقتدی صدر، (هدف) سفر به عربستان سعودی در این زمان خاص، این بود که پیامی ارسال شود که سیاست ما بواسطه روابط‌مان با ایران تعیین نمی‌شود. برخی از دولت‌های عراق، چیز‌های مفت زیادی به ترکیه دادند و برخی دیگر به کشور‌های عربی؛ و اکثر این دولت‌ها چیز‌های مجانی زیادی به ایران دادند. بنابراین، مقتدی صدر مایل است روابط عراق با همه این کشور‌ها را متوازن کند".

 

میدل‌ایست‌آی از الاسدی پرسیده آیا او به مقتدی صدر توصیه می‌کند که ناسیونالیسم را ترویج دهد؟ زیرا به گفته این وبگاه در عراق پس از سقوط صدام ناسیونالیسم مرسوم نبود.

رئیس دفتر سیاسی صدر در پاسخ گفت: " در واقع همه ما روی این مسئله کار کردیم. اما میدانید که این پروژه‌ای است که من برعهده گرفتم. چرخش به سمت این جنبش اجتماعی و استقبال از این ایده‌های مدنی برای من یک هدف بود. همانطور که گفتم این یک پروژه است. پس از اینکه در سال ۱۹۹۲ به جنبش صدری پیوستم، فکر کردم که نجات همه هویت‌های عراقی می‌تواند از طریق این جنبش محقق شود. کاملا مطمئن بودم که این جنبش مثمر ثمر خواهد بود و روی آینده عراق تاثیر خواهد گذاشت. زمانی که به فرآیند سیاسی پیوستم، هرگز از گفتن افکارم ابایی نداشتم. من این را علنا می‌گفتم. به عنوان نمونه، بسیاری از مصاحبه‌ها وجود دارد که در سال ۲۰۱۱ انجام شده و من در آن‌ها درخصوص ضرورت ترک گفتمان‌های مذهبی و فرقه‌ای و به کارگیری گفتمان ناسیونالیستی سخن گفته‌ام. تا با دیگران برای محقق ساختن این امر کار کنم."

وی در ادامه گفت: "خود مقتدی صدر از خانواده‌ای است که دیدگاه‌های ناسیونالیستی دارد و او فورا از گله‌مندی‌های پیروانش استقبال می‌کند. زمانی که افکاری را با او در میان می‌گذاریم او سریعا این امر را می‌پذیرد. با این حال، مشکل بعد‌ها بوجود آمد. زیرا دیدگاه‌های او (صدر) توسط رسانه‌های غربی اینگونه تعبیر می‌شود که او نسبت به قدرت‌های خارجی در عراق موضع خشونت‌آمیزی دارد. اما او خودش می‌گوید هر کسی در جای خودش قرار دارد. مثلا اگر در فرانسه یا ایتالیا، مردم ببینند که کشورشان اشغال شده، هیچ گزینه‌ای جز مقاومت نخواهند داشت. به همین دلیل است که در رسانه‌های غربی از مقتدی صدر شیطان‌سازی می‌کنند. کلیشه‌ها در رسانه‎های غربی استفاده می‌شود. این امر چشم آن‌ها را در برابر این حقیقت که مقتدی صدر یکی از ناسیونالیست‌ترین رهبران کشور است، می‌بندد. به طرز غافلگیرکننده‌ای از دیدگاه ناظران خارج از عراق، او موضعی شدیدا ضد مداخله ایران دارد".