جنگ نرم عربستان با ایران در جنوب عراق

فرارو- عربستان به جنوب عراق چشم دوخته است. جایی که ایران آن را حیات خلوت خود می‌داند.

به گزارش فرارو، پس از شکست داعش در عراق، رقابت ایران و عربستان برای کسب نفوذ در این کشور، وارد مرحله جدیدی شد. عربستان از طریق مناسبات‌های فرهنگی و اقتصادی به دنبال افزایش نفوذش در عراق است. در این راستا، از ابزار‌های نرم هم استفاده می‌کند. نشریه اکونومیست، طی گزارشی به تلاش‌های عربستان برای افزایش نفوذش در عراق از طریق ابزار‌های نرم پرداخت و نوشت: «تقریبا شبیه دوران قدیم شده است. قبل از اینکه صدام حسین در سال ۱۹۹۰ به کویت حمله کند، عرب‌های کشور‌های خلیج (فارس) در سواحل رود شط العرب در جنوب عراق جشن می‌گرفتند. بسیاری در زمین‌های اطراف بصره ویلا‌هایی داشته‌ و همسران عراقی اختیار می‌کردند. اکنون، پس از یک وقفه سه دهه‌ای، آن‌ها بازگشته‌اند. عربستان در مرحله نهایی احداث یک کنسولگری در هتل شیراتون بصره است. جایی که آوازخوانان عراقی، ترانه‌های عاشقانه می‌خوانند و پیشخدمت‌ها می‌رقصند. ماه گذشته ۱۲ شاعر عربستانی برای مشارکت در یک جشنواره ادبی به بصره سفر کردند.»

روابط هوایی بین عربستان و عراق، از سرگرفته شده و ماهانه ۱۴۰ پرواز بین دو کشور انجام می‌شود. بسیاری از شرکت‌های دولتی، از جمله سابک، غول پتروشیمی عربستان، در حال ثبت دفاتری در بغداد هستند. عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان، در کنفرانسی در ماه گذشته در کویت برای حمایت از روند بازسازی عراق پس از جنگ با داعش، قول داد کشورش یک میلیارد دلار وام و ۵۰۰ میلیون دلار در قالب اعتبار صادراتی به عراق اختصاص خواهد داد.

اکونومیست با بیان اینکه محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، منطق فرقه‌گرایانه عربستان را تغییر داده، مدعی شد: «او در اعاده روابط دیپلماتیک (با عراق) در سال ۲۰۱۵ نقش اصلی داشت و سال گذشته مرز عربستان با عراق را بازگشایی کرد. او پول را از سیاستمداران سنی (عراق) به سیاستمداران شیعه موثرتر منتقل کرد. او حتی میزبان مقتدی صدر، روحانی شیعه، و قاسم الاعرجی، وزیر کشور عراق که با ایران رابطه نزدیک دارد، بوده است. دیپلمات‌ها به نابرابر بودن کمکی اشاره می‌کنند که عربستان و ایران (عراق) ارائه دادند. ایران در کنفرانس کویت هیچ چیزی (به عراق) نداد.»

یک مقام عراقی خوشحال می‌گوید: «سعودی‌ها که در جنگ با ایران (در عراق) ناکام مانده‌اند، اکنون می‌خواهند از ایران بیشتر خرج کنند.»

به گفته این مجله در کشوری مانند عراق که اکثریت شیعه دارد، ایران به دنبال نفوذ از طریق بدست آوردن وفاداری مذهبی شیعیان آن است. این در حالی است که عربستان به دنبال احیای هویت عربی عراق است تا از این طریق با ایران مقابله کند. پس از ممنوع کردن فعالیت حزب بعث در عراق در ۲۰۰۳، ملی‌گرایی عربی فروکش کرد.

بیشتر تمرکز بر بصره است. این استان، ثروتمندترین استان عراق است. پروژه‌های سرمایه‌گذاری عربستان در بصره، شامل شرکت پتروشیمی راکد آنجا می‌شود. این پتروشیمی، می‌تواند عراق را از کالا‌های ایرانی بی‌نیاز سازد. علاوه بر این، سعودی‌ها به خارستان‌های مرز عراق و عربستان چشم دوخته‌اند و می‌خواهند آنجا را با استفاده از آب‌های زیرزمینی به زمین‌های حاصلخیز تبدیل کنند. مقامات عراق، امیدوارند که عربستان احداث خطوط راه آهن را تامین مالی کند و خط لوله‌ای را بازگشایی کند که تا سال ۱۹۹۰ نفت عراق را به دریای سرخ منتقل می‌کرد.

جنوب عراق، تاکنون در مدار ایران بوده است. بزرگراه‌ها به نام آیت الله روح الله خمینی (ره)، نامگذاری شده است. احزاب شیعی تحت حمایت ایران، کاملا آنجا را کنترل می‌کنند. اما بنا به ادعای اکونومیست، برخی افراد در تهران از نقش عربستان در جنوب عراق نگران هستند. بازرگانان ایرانی از رقابت جدید بر سر بازار عراق نگران هستند. پس از چین، عراق دومین بازار بزرگ کالا‌های غیرنفتی تجار ایرانی است.

ایران برای نزدیک‌تر کردن عراق، یک منطقه آزاد تجاری در شلمچه نزدیک بصره تاسیس کرد و به طور یکجانیه شرایط ویزا برای عراقی‌ها را رفع کرد تا بتوانند در خوزستان خرید کنند. به لحاظ ارزش، عراق صدبار بیش از صادراتش به ایران، از آن کالا وارد می‌کند.

گروه‌های طرفدار ایران در عراق، تلاش می‌کنند مصالحه با عربستان را تحت الشعاع قرار دهند. آن‌ها به سه هزار عربستانی اشاره می‌کنند که به داعش پیوستند. یک شبه‌نظامی در بصره می‌پرسد: «چگونه می‌توانیم از قاتلان‌مان استقبال کنیم؟» با این حال، اکونومیست مدعی است که اقدامات عربستان، نتیجه مثبت داشته و حتی شبه‌نظامیان هم از چشم‌انداز تجارت بیشتر با عربستان، تاثیر پذیرفته‌اند.