گوزن‌ها هم عاشق می‌شوند

 تابستان به پاییز طلایی جنگل‌های شمال پیوند می‌خورد و عاشقانه‌های گوزن‌ها در دل جنگل‌های بکر هیرکانی شنیده می‌شود.

ماه پایانی تابستان و اولین ماه پاییزی هرسال را می‌توان روزهای عاشقی گوزن‌ها نام نهاد و نعره‌های عاشقانه‌شان این روزها در طبیعتطنین انداز شده است.

در فصل گاو بانگی، تلاش و تقلای شکارچیان نیز برای شکار این‌گونه منحصربفرد و در معرض انقراض جنگل‌های شمال به اوج می‌رسد و همچنین برخی سودجویان دوره گرد برای خرید شاخ گوزن به روستاهای کوهستانی مازندران سرازیر شده‌اند.

هرساله هنگام پاییز، شکارچیان و دلالان به مناطق ییلاقی می‌آیند تا اقدام به خرید شاخ گوزن کنند و بهایی که در این زمینه پرداخت می‌کنند، بسیار ناچیز است. مرال یا گوزن قرمز که به آن گاو کوهی نیز می‌گویند، بزرگ‌ترین پستاندار علفخوار کشور و از گونه‌های جانوری حمایت‌شده است که پراکنش آن در کشور محدود به استانهای شمالی بویژه استان مازندران و بخش‌هایی از جنگل‌های جنوبی استان سمنان و شرقی استان خراسان شمالی است.

در حال حاضر حدود هزار رأس گوزن در جنگل‌های شمال شمارش شده‌اند و پیش بینی کارشناسان بر این است که نسل این نماد جنگل‌های خزری تا نیم قرن دیگر به شماره خواهد افتاد.

همزمان با شروع فصل پاییز فصل جفتگیری مرال ها (گوزن قرمز) نیز آغاز می‌شود، در این زمان گوزن‌های نر برای تعیین قلمرو به جنگ با دیگر نرها پرداخته و با ایجاد صدایی شبیه صدای گاو اهلی گوزن‌های ماده را در محدوده قلمرو خود جمع می‌کنند، به این زمان گاو بانگی می‌گویند که همه ساله از اواسط شهریورماه آغاز و تا اواخر مهرماه ادامه دارد.

در فصل گاو بانگی اگر گوزن نر، صدای گوزن نر دیگری را در محدوده قلمرو خود بشنود با سرعت به سمت صدای مربوطه حرکت می‌کند تا گوزن مهاجم را از قلمرو خود خارج کند.

مدیرکل محیط‌زیست مازندران با اشاره به فصل گاو بانگی می‌گوید: نعره‌های گوزن نر بیانگر میزان قدرت و جسارتش در تعیین قلمروست که در لابلای درختان جنگلهای هیرکانی طنین انداز شده است.

ناصر مهردادی در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: فصل گاو بانگی آغاز رقابت برای از میدان به درکردن سایر گوزن‌های نر و در اختیار گرفتن قلمرو و گوزن‌های ماده و بقای نسل بزرگ‌ترین گوزن ایران است.

چادرهای گاوبانگی برپا شد
وی ادامه می‌دهد: عرصه‌های جنگلی استان مازندران بار دیگر شاهد تلاشی شبانه‌روزی محیط بانانی است که سعی دارند تا محیطی امن برای زادوولد این‌گونه باارزش فراهم آورند و به‌منظور حفاظت از مرالها و انجام اقدامات حفاظتی در مناطق جنگلی استان چادرهای گاو بانگی را به مدت یک ماه از اواخر شهریور تا اواخر مهرماه برپا می‌دارند.

مهردادی با اشاره به تلاش‌های شکارچیان غیرمجاز و سودجویان برای شکار گوزن‌ها در فصل گاو بانگی می‌گوید: شکارچیان متخلفی با تقلید صدای گوزن‌ها سعی در شکار آن‌ها دارند و با برپایی چادرهای گاو بانگی تلاش داریم ازاین‌گونه باارزش و حمایت‌شده حفاظت کنیم.

در فصل گاو بانگی برخی شکارچیان با تقلید صدای گوزن نر از طریق ضبط سوت و با استفاده از لوله شیشه‌ای چراغ‌های نفتی و دمیدن در آن اقدام به تولید صدایی شبیه آوای گوزن کرده و در پی شکار گوزن هستند.

جعفری از شکارچیان مازندرانی در این زمینه به خبرنگار مهر می‌گوید: شاخ توپر و آهکی گوزن هرسال نزدیک فصل بهار می‌افتد و به مدت چهار ماه حالت استخوانی پیدا می‌کند و بیشتر گوزن‌ها برای گوشت و پوستشان شکار می‌شود.

وی بابیان اینکه در فصل گاو بانگی برخی از سودجویان در تلاش هستند تا گوزن‌ها را شکار کنند، معتقد است: باید ازاین‌گونه‌ها حمایت کرد.

مرال ‌ها هرساله  بسته به شرایط اقلیمی از اواسط شهریورماه که به مرحله گاو بانگی معروف است از زیستگاه‌های انبوه جنگلی خارج  و در عرصه‌ها و فضاهای باز داخل جنگل تجمع یافته و تشکیل گله‌های جنسی می‌دهند.

معمولاً یک مرال نرِ هدایت گله را بر عهده می‌گیرد و این مرحله از دوران زیستی مرال که حدود یک ماه به طول می‌انجامد با بروز بانگ یا نعره از سوی مرال نر همراه است که برای حفاظت از گله و دور کردن گوزن‌های نر رقیب  بروز می‌دهد و طول دوران آبستنی مرال حدود هشت ماه و نیم بوده و اواخر فصل بهار گوساله‌ها به دنیا می‌آیند.

منطقه حفاظت‌شده البرز مرکزی شمالی، پناهگاه حیات‌وحش دودانگه و چهاردانگه کیاسر و نواحی جنگلی هزارجریب نکا و بهشهر مهم‌ترین زیستگاه‌های مرال در استان مازندران بشمار می‌روند.

به تأکید کارشناسان محیط‌زیست برای حفظ گونه گوزن تمام دوست داران طبیعت باید تلاش کنند تا از شکار این‌گونه خودداری شود و علاقه‌مندان طبیعت بدانند که شکار این حیوان باعث می‌شود در مدت‌زمان کمتری منقرض می‌شود.