فرارو - نزدیک به سهماه از فعالیت رسمی سایت همسانگزینی تبیان میگذرد. طبق اعلام متولیان این سایت تاکنون 140 ازدواج از طریق این سایت انجام شده است. همچنین بیشترین ثبتنامکنندگان در این سایت را متولدین دهه شصت، یعنی افراد 24 تا 34 ساله تشکیل دادهاند.
به گزارش فرارو، بیشتر از یکسال پیش وزارت ورزش و جوانان تصمیم به راهاندازی چنین سایتی کرد. در این مدت مواضع متفاوتی در برابر ایجاد چنین فضایی شکل گرفت؛ موافقان آن را قدمی رو به جلو برای بالا بردن آمار ازدواج دانستهاند و مخالفان معتقد بودند که سایت همسانگزینی نمیتواند موفقیتی کسب کند.
در هر صورت و با همه نظراتی که وجود داشت، این سایت 25 خرداد رونمایی شد و حالا که کمتر از سهماه از آغاز به کارِ رسمی آن میگذرد، 16 هزار و 500 نفر در آن ثبتنام کردهاند. البته زهره حسینی –مدیر پروژه همسانگزینی موسسه تبیان- 6 ماه پیش و هنگامی که سایت هنوز به صورت پایلوت در تهران فعالیت میکرد گفته بود که 2 هزار نفر در آن عضو شدهاند.
روش کار در سایت همسانگزینی بهچهصورت است؟
مدیر پروژه همسانگزینی ایده این طرح را براساس تشکیل شبکهای از واسطین ازدواج معرفی کرده است تا از این طریق وساطت در امر ازدواج نیز احیا شود. بهگفته وی در این میان استفاده از روانشناسان و کارشناسان خبره قرار است به ازدواجهای موفق و پایدار از طریق این سایت کمک کند.
اما در این سایت دقیقا چه اتفاقی میافتد؟ معرفها در سایت همسانگزینی تبیان نقش کلیدی را ایفا میکنند. آنها افرادی را برای ثبتنامشدگان در سایت شناسایی و معرفی میکنند. پس از انجام ثبتنام افراد از طریق دو معرف پرونده آنها بررسی و با فرد ثبتنام شده تماس گرفته میشود تا برای مصاحبه حضور پیدا کند. بعد از طی مرحله مصاحبه تکمیلی، فرمهای متقاضیان از سوی کارشناسان دارای صلاحیت بررسی شده و در صورتی که موارد مناسبی در بانک جامع معرفان باشد، فرد مناسب به خانواده متقاضی معرفی میگردد. اما این همه قضیه نیست؛ افرادی که به یکدیگر معرفی شدهاند باید در حدود سه ماه روند آشنایی را طی کرده و همچنین آزمونهای روانشناختی را انجام دهند. علاوهبراین دو فرد معرفیشده پس از ازدواج رها نمیشوند و با این مرکز همسریابی برای مشاوره و دیگر خدمات در ارتباط خواهند بود تا مشکلی در روند ازدواج آنها پیش نیاید.
چه خلاءها و مشکلاتی وجود دارد؟
پیشبینی متولیان این طرح این بود که بتوانند به افرادی که ثبتنام کردهاند پس از ده روز پاسخ دهند. اما حالا به دلیل بالارفتن تعداد ثبتنامکنندگان قرار شده تا پاسخ به افراد برحسب زمان ثبتنام اولویتبندی شود. این نشان میدهد که سایت همسرگزینی دولت توانسته افراد را به سمت خود جذب کند.
این همانچیزی است که طراحان این سایت خواستار آن بودند تا بتوانند از طریق این مرکز نگرانی در مورد ازدواج را کاهش دهند. آنها میگویند با توجه به اینکه ازدواج رو به کاهش و طلاق رو به افزایش دارد، این سایت تلاش میکند سالانه 100 هزار ازدواج به ازدواجهای انجامشده در کشور اضافه کند.
پنجم مردادماه محمود گلزاری -معاون سابق ساماندهی وزارت ورزش و جوانان- در نشستی که به منظور اجرای طرح همسانگزینی برگزار شد به مشکلاتی که در حوزه ازدواج جوانان وجود دارد پرداخته و گفته بود ۴ مورد مسائل اقتصادی، نیافتن همسر دلخواه، مسائل فرهنگی و مسائل تربیتی و روانشناختی افراد موضوعاتی هستند که مانع ازدواج فرد می شوند.
وی همچنین با ارائه آماری گفت "از بین مردان ۶۸ درصد مشکلات اقتصادی، ۴۳ درصد شغل، ۲۵ درصد هزینه های ازدواج، ۱۲ درصد نیافتن همسر مناسب، ۱۰ درصد مسائل فرهنگی (آداب و رسوم) و ۱۰ درصد مسائل روانشناختی و تربیتی مانند ترس، بی اعتمادی و تردید عوامل عدم تمایل به ازدواج هستند. در بین زنان نیز ۱۸ درصد مشکلات اقتصادی، ۹ درصد شغل، ۹ درصد هزینه ها، ۳۶ درصد نیافتن همسر مناسب، ۱۷ درصد مسائل فرهنگی و ۲۹ درصد مسائل روانشناختی و تربیتی را از مشکلات ازدواج دانسته اند".
در کنار مسئولان، برخی کارشناسان نیز از خلاءهایی سخن گفتهاند که این سایت در صورت رعایت شروطی میتواند آنها را پر کند. سعید معیدفر امکان کمِ دختران و پسران در فضاهای مختلف اجتماعی را دلیلی بر آسیبپذیری ازدواجها در ایران میداند و یکی از دلایل سیر نزولی ازدواج را تفکیک جنسیتی دانسته است. او در جای دیگری با اشاره به این خلاءها تاسیس سایت همسرگزینی از جانب دولت را در کنار امکان حضور در فضای واقعی برای آشنایی دونفر مفید خوانده و گفته باید از نقش فرد معتمد نیز برای این کار استفاده شود.
منتقدین سایت همسرگزینی نگران چیستند؟
گذشته از منتقدینی که بر ماهیت وجود چنین سایتی برای ازدواج انتقاد دارند؛ بخش عمدهای از انتقادات به راهگار این سایت بازمیگردد. بسیاری میگویند سایت همسانگزینی نمیتواند تفاوتی با سایتهای دیگر همسریابی، به دلیل ماهیت مجازی که دارد، داشته باشد. آنها نگران آسیبهایی هستند که به تبع مجازی بودن سایت همسانگزینی میتواند متوجه آن و اعضاء آن شود.
با این حال متولیان آن معتقدند فرق زیادی میان این سایت و دیگر سایتهای همسریابی وجود دارد. مدیر پروژه همسانگزینی موسسه تبیان میگوید فرق این سایت با سایر سایتهای پیش از آن در این است که در سایت همسانگزینی میان فضای مجازی و واقعی ارتباط وجود دارد.
سایتهای همسریابی گذشته چه میشوند؟
هرچند که سایت همسانگزینی دولت تا کنون توانسته موفقیتی نسبی در جذب اعضا داشته باشد، اما با اینوجود هنوز سایتهای همسریابی زیادی وجود دارد که کاربران روزانه آنلاین آنها به هزار هم میرسد.
در حال حاضر حدود 300 سایت غیرقانونی و بدون مجوز همسریابی در فضای مجازی در حال فعالیتاند. مشکلات ازدواج در ایران سبب شده که این سایتها در دهههای اخیر رشد روزافزونی داشته باشند. هرچند فساد، تقلبهای مالی و دیگر تخلفات در رزومه بسیاری از این سایتها دیده میشود، اما آنها هنوز پرطرفدارند.
معاون سابق ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان چندماه پیش از افتتاح سایت رسمی همسانگزینی نسبت به مقابله این سایت با سایتهای دیگر همسریابی ابراز امیدواری کرده بود. وی گفته بود با توجه به نیاز جامعه کنونی راهاندازی سایت همسانگزینی میتواند راهکاری برای مقابله با فعالیت این سایتها باشد چراکه فعالیت آنها در سایه عدم وجود سایتهای مجاز اتفاق افتاده است.
محمود گلزاری همچنین در آن زمان گفته بود که از طرف پلیس فتا با متخلفان در این زمینه برخوردهای قانونی انجام خواهد شد. این درحالی است که با وجود غیرقانونی بودن سایتهای همسریابی، نیروی انتظامی تاکنون نتوانسته مقابلهای با آنها بکند، به این دلیل که قانون مشخصی برای برخورد با این فضاها وجود نداشته و ندارد. درنتیجه نمیتوان انتظار داشت که سایتهای همسریابی غیردولتی طی یک برخورد سریع از عرصه مجازی پاک شوند و سایت همسانگزینی باید بتواند با ایجاد قابلیتها و خلاقیتهای بیشتر با آنها مقابله کند.