چگونه باید اقتصاد را برای پس از تحریم آماده کرد؟

فرارو- "انجام اصلاحات ساختاری در داخل و بهره گیری از دیپلماسی اقتصادی تنها راه استفاده از فرصت‌های دوران پساتحریم است." یک کار‌شناس مسایل اقتصادی با بیان این مطلب گفت: شفافیت و رقابت پذیری در کنار مقابله با انحصار و تغییر در مدیران میانی نقش موثری در اصلاح ساختاری اقتصاد دارد.

اقتصاد کشور در حالت انتظار است. توافق هسته ای همه بخش‌های اقتصاد را تحت تاثیر قرار داده و انگار قبل از آن هیچ راه حل برای حل مشکلات وجود ندارد. همین انتظار موجب نگرانی برخی از کار‌شناسان اقتصادی شده است. آنان بر این باور هستند که دولت یازدهم نیز مانند دولت‌ها گذشته در عرصه اقتصاد با سیاست تعدیل حرکت می‌کند، دست به اصلاح نزده است و ادامه این شیوه و حرکت در مسیری که دولت‌های قبل نقشه راه آن را کشیده‌اند، موجب ناکامی در بهره گیری از فرصت‌های اقتصادی بعد از توافق هسته ای خواهد شد.

سوال اینجاست که دولت در این مقطع زمانی چگونه باید از فرصت باقی مانده تا توافق هسته ای و آغاز دوران پساتحریم استفاده کند که شاهد فرصت سوزی‌های پس از آن نباشیم؟

مهدی پازوکی، کار‌شناس مسایل اقتصادی در گفت‌و‌گو با فرارو در این خصوص گفت: مشکلات اقتصادی ایران نه با مذاکرات هسته ای حل می‌شود و نه با توافقی که قرار است حاصل شود. مشکلات ما ساختاری است و نیاز به اصلاح ساختاری داریم.

وی در توضیح اصلاحات ساختاری مورد نظر خود گفت: گام نخست برای انجام این اصلاحات شفافیت است. آقای روحانی باید بداند است اگر می‌خواهد موفق شود باید پشتوانه مردمی خود را حفظ کند و برای این کار باید شفافیت را در راس برنامه‌های خود قرار دهد. گام بعدی نیز رقابت پذیر کردن اقتصاد کشور به معنی اثرگذار بودن مکانیزم بازار – عرضه و تقاضا – است.

وی با بیان اینکه گام سوم برای انجام اصلاحات ساختاری مقابله با انحصار دولتی و بخش خصوصی است، گفت: این اقدامات ثبات اقتصادی ایجاد می‌کند و سرمایه گذاری داخلی و خارجی را رشد می‌دهد.

پازوکی اصلاح ترکیب مدیران میانی در عرصه اقتصاد را از ضروریات حل مشکلات این بخش دانست و گفت: دولت باید بدون رودربایستی در این خصوص اقدام کند. نخبگان بسیاری در کشور هستند که به دلیل ضعف تحزب و تشکیلات سیاسی در قدرت قرار نمی‌گیرند. اکنون تعداد مدیران احمدی نژادی در برخی از وزارتخانه‌ها بیش از اصلاح طلبان است.

به گفته این کار‌شناس مسایل اقتصادی، دولت اصلاحات با وجود شعارهای سیاسی خود، عملکرد مثبتی در عرصه اقتصاد داشت و شاخص‌های مربوطه را رشد داد. دلیل این موفقیت نیز بهره گیری از مدیران میانی نخبه در بخش اقتصادی بود.

دیگر راهکار مورد اشاره پازوکی برای اصلاح ساختار اقصادی کشور بهره گیری از دیپلماسی اقتصادی بود. وی در این خصوص توضیح داد: بنده  از سیاست خارجی دولت یازدهم و عملکرد ظریف دفاع می‌کنم اما در وزارت خارجه نیز تحولی در مدیریت صورت نگرفته است. دیپلمات‌های ما آنقدر که به حقوق دلاری خود توجه دارند به انتقال اطلاعات از کشور محل ماموریت خود به تهران و برعکس در جهت رشد تجارت و سرمایه گذاری خارجی، توجه ندارند.

وی نگاه به غرب را از شیوه‌های استفاده از فرصت‌های اقتصادی کشور دانست و گفت: دولت باید برای تامین منافع ملی وارد پیمان استراتژیک با غرب شود. توجه داشته باشید که در کشورهای منطقه مثل عربستان که سطح دانش و سواد پایین تری نسبت به ما دارند با همین شیوه از موقعیت‌های اقتصادی بهترین استفاده می‌شود.

این کار‌شناس مسایل اقتصادی با اشاره به اینکه ارتباط اقتصادی با آمریکا و اروپا مفید‌تر و سودآور‌تر از ارتباط با چین و روسیه است، گفت: ما اکنون هم با شرق ارتباط داریم هم غرب اما نگاهی به تجربیات گذشته نشان می‌دهد که تاکنون از شرق صدمات زیادی دیده‌ایم و آن‌ها به نوعی با ورق ایران بازی می‌کنند.

وی افزود: اکنون که بحث برنامه ششم توسعه است، دولت باید به حرف مشاورین خود گوش داده و منافع ملی کشور را در نظر داشته باشد. به اعتقاد من اکنون نباید برنامه جامع داشته باشد زیرا محقق نخواهد شد. بهتر است که با تاکید بر مسایل اساسی داخلی مانند بحران آب، محیط زیست و اصلاح ساختار درآمدی دولت و... برنامه ریزی شود.

این کار‌شناس مسایل اقتصادی ادامه داد: اگر دولت سیاست گذاری کند و تصدی‌گری را کنار گذارد بسیاری از مشکلات از جمله فساد اقتصادی که در اقتصاد دولتی نمایان می‌شود، رفع خواهد شد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا دولت می‌تواند از فرصت‌های اقتصادی بعد از توافق هسته ای بهره برداری کند یا خیر گفت: لازم است که اقداماتی صورت گیرد. افزایش نرخ بنزین و تک نرخی کردن آن یکی از اقدامات مثبتی است که دولت به تازگی انجام داده و قابل دفاع است. دولت برای تامین منابع خود یا باید نرخ حامل‌های انرژی را افزایش می‌داد یا پول چاپ می‌کرد. روشن است که تزریق پول به بازار آثار تورمی بسیاری داشت لذا بهترین کار تک نرخی کردن بنزین و افزایش نرخ حامل‌های انرژی بود.

پازوکی با تاکید بر اینکه دو نرخی بودن زمینه ایجاد رانت را در اقتصاد ایجاد می‌کند، گفت: در مورد ارز هم باید اقدام مشابهی صورت گیرد اما اکنون زمان آن نیست اما بعد از توافق هسته ای باید این کار را هم کرد.

وی افزود: یکی از مسایل مهم اقتصاد کشور که به دولت ارث رسیده است، هدفمندی است. به اعقتاد من باید در بلند مدت یارانه را تنها به افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی داد اما حذف یکباره آن مقدور نیست و به زیان دولت خواهد بود زیرا با ایجاد نارضاریتی قدرت به دست تندرو‌ها می‌افتد. به نظر من زمان حذف یارانه‌ها شهریور ۹۶ خواهد بود و دولت باید تا آن زمان کج دار و مریز حرکت کرده و کسری‌های خود را از طرق دیگر جبران کند.

به گفته وی یکی از این طرق – برای تامین منابع مورد نیاز دولت – حذف بودجه برخی نهاده‌های دولتی است.

این کار‌شناس مسایل اقتصادی تاکید کرد که ما کشور را بسیار گران اداره می‌کنیم درحالی که می‌توان با استفاده از عقل و علم خیلی ارزان‌تر این کار را کرد و از فرصت‌های اقتصادی بهره برد.