اختلاس‌گران گمنام

یادداشت دریافتی- کاوه بهلولی؛ اگر چند سال پیش قصد نگارش این مطلب را داشتیم حتما باید تعریف و مختصات اختلاس را به مبسوط، تشریح می‌کردیم! خوشبختانه! این روز‌ها مرتبا از رسانه‌ها، توضیح و تفسیر و تعریف اختلاس را می‌شنویم و بعید می‌دانم احدی از شهروندان ایرانی، جمله‌ای پیرامون اختلاس در ذهنش نباشد و این کار ما را راحت می‌کند!.

همه می‌دانیم که اختلاس بنیان‌های اقتصادی یک جامعه و همچنین بنیان‌های اعتمادی شهروندان را، نسبت به سیستم اقتصادیشان، سست می‌کند. یعنی فعل اختلاس، تبعات منفی چند وجهی بر یک جامعه می‌گذارد پس می‌توان مختلسین را زالوهایی نامید که شیره حیات اجتماعی که مبتنی بر سرمایه اجتماعی (اعتماد متقابل شهروندان) می‌باشد را می‌مکند و از درون می‌خشکانند. اما مراد ما از این نوشتار، اختلاس اجتماعی می‌باشد که به مراتب برای یک زیست گروه (جامعه)، خطرناک‌تر از اختلاس اقتصادی است.

مختلس اقتصادی، تنها به اعتبار خودش و اموال مالباخته (سیستم یا نهاد دولتی و سازمانی) و تا حدودی هم به اعتماد اجتماعی فی مابین شهروندان و سیستم (دولتی و بانکی) آسیب می‌رساند که معمولا این آسیب، قابل ترمیم می‌باشد کما اینکه دیده می‌شود با مجازات مختلس و رد مال توسط آن‌ها، بخش اعظمی از این اعتماد آسیب دیده ترمیم می‌شود.

این گونه اختلاس‌ها چون ملموس و مرئی می‌باشند قابل محاسبه و پیش گیری هستند اما اختلاس اجتماعی، قابل مشاهده نیست و گهگاه، تا نابودی سیستم اجتماعی، هیچ فردی متوجه آن نمی‌شود _اگر چه متخصصین اجتماعی بار‌ها هشدار می‌دهند و گوش شنوایی پیدا نمی‌شود_ و زمانی مردم متوجه می‌شوند که کار از کار گذشته و فرصت جبران نیست دقیقا به مانند فردی که سال‌هاست سرطان گرفته و تازه متوجه شده!

اندر حکایت سرمایه اجتماعی سخن‌ها فراوان رفته است و همه می‌دانیم که اساس این سرمایه بر پایه اعتماد بین شهروندان بنا شده است و هر کسی که در هر جایی، موجب ضربه زدن به اعتماد بین مردم شود مختلس اجتماعی ست که فعلش؛ صد‌ها، بلکه هزاران بار از مختلس اقتصادی زشت‌تر و خطرناک‌تر است؛ چون در اختلاس اقتصادی فرصت جبران وجود دارد و در اجتماعی نه.

جالب است که اکثر قریب به اتفاق مختلسین اجتماعی نمی‌دانند که اختلاس گرند و این کار به زعم آن‌ها جزئی، بنیان یک جامعه را می‌تواند فرو بپاشد.

-دروغگویان

-متقلبین

-بدحسابان (افرادی که کالایا وجهی را به عاریت می‌گیرند و در بازبرداختش، کاهلی می‌کنند)

-مویدین و مکذبین به عادت (کسانی که نادانسته و بدون تحقیق، در مقام پرسش دیگران، کسی را تایید یا بالعکس، تکذیب می‌کنند)

-کم فروشان (در مقاله کم فروشان اجتماعی به آن‌ها اشاره کرده‌ایم)

-شایعه پراکنان

- زبان بد گزاران

همانطور که مشاهده می‌کنیم این افراد، بذر شکاکیت و بی‌اعتمادی را در جامعه می‌پراکنند و عملا، زیست گروه یا جامعه را به اجتماعی بی‌ارتباط، تبدیل می‌کنند.