فرارو - امیل دورکیم، اندیشمند فرانسوی، از پایهگذاران جامعهشناسی فرانسوی و از اندیشمندان کلاسیک حوزه اجتماعی است. وی که در اواخر سده نوزدهم و اوایل سده بیستم به فعالیتهای مختلف در حوزه جامعهشناسی میپرداخت، همچنان از مرجعهای مهم در علوم اجتماعی است.
کتاب خودکشی از مهمترین و شناختهشدهترین آثار دورکیم در جهان و همچنین در ایران است که به خوبی نظریات دورکیم را منعکس میسازد. اشاره دورکیم به "امر اجتماعی" در این کتاب، به مهمترین بخش نظریات او که پیوستگی امور اجتماعی به یکدیگر و رد نظریات اندیشمندان پیشین یعنی شخصی و نفسانی بودن بسیاری از رخدادهای فردی و اجتماعی، اشاره دارد.
دورکیم واقعیات اجتماعی را، واقعیاتی بیرون از فرد، خارجی و ساخته و پرداخته جامعه میداند که در قالبهایی مانند تربیت به فرد تحمیل میشوند. وی در همین راستا از جبری سخن میگوید که از کودکی بر روی افراد اعمال میشود و پس از مدت زمانی بدل به یک امر نامحسوس و درونی در افراد میشود که همه اینها ساخته جامعه هستند.
"واقعیتهای اجتماعی را باید در حکم اشیاء واقعی در نظر گرفت." این نظر دورکیم که به یکی از مهمترین پایه های نظری او برمیگردد به این امر اشاره میکند که باید برای درک پدیدههای اجتماعی آنها را از بیرون مشاهده کرد. دلیل این امر را دورکیم در این میداند که اشیاء با حکم اراده تغییر نمیکنند و با این دیدگاه میتوان پدیدهها را به خوبی درک و مشاهده کرد.
"وجدان جمعی" و سپس "روح جمعی" یکی دیگر از مهمترین مفاهیمی است که دورکیم درباره آن سخن میگوید و آن را مجموعهی باورها، و احساسات مشترک در بین حد وسط اعضای یک جامعه تعریف میکند.
به طور کلی، عدم خودآگاهی و اندیشیدن در کارهای انسان توسط خود او و تاثیر انسان از جامعه، در نظریات دورکیم جریان دارد.
برای آشنایی با نظریات و زندگی این اندیشمند میتوان منابع زیر را مطالعه کرد:
آرون، ریمون (1382). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعهشناسی. ترجمه باقر پرهام. تهران. انتشارات علمی و فرهنگی: چاپ ششم
گیدنز، آنتونی. (1376). دورکیم. ترجمه یوسف اباذری. تهران: انتشارات خارزمی
دورکیم، امیل (1368). قواعد روش جامعهشناسی. علیمحمد کاردان. تهران. انتشارات دانشگاه تهران