یادش به خیر«یلدا»

یادها و یادگاران عزیز اند و «یلدا» یکی از آن کهن یادگاران عزیز است که هر سال بی اذن ما خاکیان می آید تا ما خو گرفتگان با سیاهی و سرما، راز رویش و طراوت و گرمای تابستان و تابش آفتاب را از یاد نبریم. تا باورکنیم که از پسِ این فصل سرد، بهاری لبخند بر لب در راه است.

یلدا یک یاد است، یادآور قصه های دیروز «مادربزرگ»ها و«پدربزرگ»هاست، فانوس روشن به یادگارمانده از نیاکان دیروز ماست که بر ستون سالیان آویخته شده است تا شعله زندگی به رغم همه سیاهی ها برفراز نگهداشته شود.

هنوز خاطرات ما در میان پیچ و تاب لحظه های یلدا نفس تاز ه می کند، هنوز کودکی هایمان بر سر راه یلدا اسفند دود می کند و تنور تن مان از حلاوت آن شب شیرین گرم است. انگار دیروز بود که «چله» از راه می رسید و همه شادمانانه گرد سفره ای ساده می نشستند و آنچه بود همه صداقت و پاکی و بی ریایی بود. شبِ در برهم گشودن و میهمان را چون جان عزیز داشتن، شب «شب چلگی» بردن برای نوعروسان، شب یکرنگی ها ویکدلی ها.شب پیوند شب به سحر.

حالا در این روز و روزگار، یلدا برای برخی ها در همسایگی ما و شما، مثنوی بلند غربت است. قصه تلخ نداری است، شِکوه تلخ پدری بیل بر دوش است که با دست خالی به خانه بر می گردد. حدیث سر افکندگی و خجلت و چشم پنهان کردن مادر از همسر و فرزندان است.

در همسایگی ما و شما بچه هایی هستند که یلدا یادشان می رود، بچه هایی که خوب می دانند «پدر» ندارد. بچه هایی که در هنگام خوشنویسی در زنگ هنر، مرکب را با کمی آب در هم می آمیزند تا پدر دوباره مجبور نشود با دسترنجش برایشان مرکبی دیگر بخرد. همان ها که در پیش همکلاسی ها صورت شان را سرخ نگهداشته اند تا زردرویی شان را کسی نبیند. بچه هایی که غایب همیشه زنگ انشای پس از یلدا هستند، آنگاه که معلم موضوع تکراری و همیشگی سالیان را برای زنگ انشا می دهد و می گوید:«یلدا بر شما چگونه گذشت».

خیلی از بچه ها یلدا یادشان رفته است، بچه هایی که خوب می دانند پدر با همه عرق جبین ریزی هایش هنوز پس اندازی ندارد. تمام زندگی پدر قسط و اجاره خانه است، بچه هایی که هر نوروز سبزی و سمنو و ماهی می فروشند تا پدر تنها نان آور خانه نباشد. همان هایی که در سرچهار راه ها گل و آدامس و روزنامه می فروشند، همانها که ترازو در دست دارند و بساط واکسی شان در هر کجا پهن است، همانها که فرزندان این آب و خاک اند و فقط دل شان خوش است که «ایران» سرای شان است.

یلدا هم شرمش می آید پای در خانه ای بگذارد که پنجره اش به جای شیشه، با پلاستیکی پوشانده شده است، خانه ای که سالهاست در درونش جاجیم غم و حسرت می بافند. یلدا خوب می داند خوردن سیب و انار و هندوانه و... در این شب ها برای بعضی ها یک رؤیاست.

بیایید چشم بر هم بگشاییم، چشم بر خویش بگشاییم، در کنار خویش، در کوچه خویش آبرو داران صبوری را که می شناسیم، هر چند اندک، دستگیری کنیم تا خاطره فردای کودکان از یلدا فراموشی نباشد، تا پدری بیش از این عرق شرم نریزد، تا مادری چشمان پراشکش را پشت دار قالی پنهان نکند.

ما تبارمان به آب و آیینه می رسد، تبارمان به نور و روشنایی. مبادا در سیاهی یلدا، بلندآفتاب امید را از یاد ببریم. مبادا فرزندان آفتابی ایران زمین شرمسار حضور یلدا در کنار خویش شوند. مبادا...