اردوغان علیه پل استر

هفته گذشته یک درگیری لفظی بین دو شخصیت کاملاً بی‌شباهت، پیش آمد: یکی نخست وزیر ترکیه، رجب طیب اردوغان و دیگری پل استر، رمان‌نویس معروف آمریکایی که در بروکلین زندگی می‌کند. موضوع بر سر روزنامه‌نگاران زندانی بود.

کشمکش از چاپ شدن سخنان پل استر در یکی از روزنامه‌های ترکیه آغاز شد. استر گفته بود در اعتراض به زندانی بودن ده‌ها روزنامه‌نگار و روشنفکر به ترکیه سفر نخواهد کرد. پل استر که در ترکیه نویسنده‌ای پرخواننده به شمار می‌رود و اخیراً کتاب مجله زمستانی او در این کشور منتشر شده، گفته بود: «چند روزنامه‌نگار در زندانند؟ بیش از صد نفر؟»

به گزارش اتحادیه روزنامه‌نگاران ترکیه، در حال حاضر بیش از صد نفر از روزنامه‌نگاران ترکیه در زندان به سر می‌برند. دولت می‌گوید آن‌ها به دلیل چیزهایی که نوشته‌اند، زندانی نشده‌اند، بلکه دلیل زندانی بودن آن‌ها مشارکت در فعالیت‌های غیر قانونی بوده است.

اردوغان در خلال سخنانش خطاب با اعضای حزب، با گوشه و کنایه در مورد سخنان استر اظهار نظر کرده بود: «ما واقعاً منتظر شما بودیم! چه کسی اهمیت می‌دهد که شما می‌آیید یا نه؟ آیا اعتبار ترکیه وابسته به شماست؟»

نخست وزیر استر را به دلیل سفر اخیرش به اسرائیل، که آنکارا روابط سردی با آن دارد، ریاکار خطاب کرد و گفت «ظاهراً اسرائیل یک کشور دموکراتیک است، کشوری با آزادی بیان نامحدود، کشوری که در آن آزادی‌های فردی و حقوق بشر رعایت می‌شود. شما چه مرد نادانی هستید! اسرائیل یک کشور واقعاً غیر دموکراتیک است. آیا اسرائیل روی غزه بمب نریخت؟ آیا اسرائیل از بمب فسفری و سلاح شیمیایی استفاده نکرد؟»

بسیاری از روزنامه‌نگاران زندانی ترکیه برای کردیش پرس کار می‌کنند و در چارچوب برنامه از بین بردن گروهی به نام KCK بازداشت شده‌اند. دولت می‌گوید این گروه یک انشعاب محلی از کردهای جدایی طلب پ. ک. ک است. اما در میان مته‌مان به ارتباط با KCK کسانی مثل بشرا ارسان، پرفسور معروف و محترم اهل استانبول و رجب زاراکولو، صاحب یک انتشارات بین‌المللی هم وجود دارند. با توجه به کند بودن سیستم قضایی ترکیه، ممکن است چند ماه طول بکشد تا برای این بازداشت‌شدگان دادگاه تشکیل شود.

استر می‌گوید: «طبق آخرین آماری که PEN منتشر کرده، ترکیه نزدیک به صد نویسنده زندانی دارد. به خصوص یک ناشر بین‌المللی به نام رجب زاراکولو که مورد آن را مراکز PEN از نزدیک زیر نظر دارند.»

استر و حرف‌هایش به سرعت به خبر اول ترکیه تبدیل شد. چنگیز جاندار، مفسر روزنامه رادیکال نوشت: «درگیری لفظی نخست وزیر اردوغان، که یک چهره سیاسی مهم در دنیاست، با استر آخرین چیزی بود که می‌توانستم تصور کنم. بله، این موضوع می‌تواند منزلت بین‌المللی ترکیه را کاهش بدهد.»

اردوغان کاریزماتیک که در ماه ژوئن گذشته با اکثریت آرا مجدداً انتخاب شد، در این سال‌ها به رهبری مهم برای ترکیه تبدیل شده است.

دادگاه حقوق بشر اروپا، در سال ۲۰۱۱ ترکیه را بد‌ترین ناقض آزادی روزنامه‌نگاران در اروپا اعلام کرد. اردوغان در این مورد مخالفت کوچکی کرد و البته در تحت تعقیب قرار دادن روزنامه‌نگاران و کاریکاتوریست‌هایی که او را نقد می‌کردند، کوچک‌ترین تردیدی نکرد.